زبان چيني تبتي

زبان چيني تبتي

همانطور که از نام خود پيداست، اين خانواده از دو شاخه اصلي تشکيل شده است:

قسمت سينو از اين نام به زبان‌هاي مختلف چيني (سينيتيک) که گاه به آن لهجه‌ها گفته مي‌شود، اشاره دارد. شعبه چيني (سينيتيک) داراي بيش از 1.3 ميليارد سخنگو است که بيشترين تعداد سخنرانان هر شاخه زباني در جهان است.

قسمت تبتو- برمن از اين نام به 389 زبان اشاره شده است و منطقه‌ي وسيعي را شامل مي‌شود که در شمال آن فلات تبت، در جنوب آن Malay mappeninsula، غرب آن شمال پاکستان و شرق آن شمال شرقي ويتنام قرار دارد.

به نظر مي‌رسد زبان چيني تبتي از جايي در فلات هيماليا سرچشمه گرفته است، که سرچشمه‌ي رودخانه‌هاي بزرگ شرق و جنوب شرقي آسيا از جمله Yellow، Yangtze ،Mekong Brahmaputra و  Irrawaddy است

در حالي که شاخه چيني نسبتا خوب مقرر شده است، شاخه Tibeto – Burman نسبتا تحت بررسي باقي مي‌ماند و طبقه‌بندي قابل اعتمادي ندارد.

نمي‌توان دقيقاً گفت که چند زبان تبتو-برمن وجود دارد.

اين امکان وجود ندارد که بگوييم چند زبان Tibeto – Burman وجود دارند، چه تعداد از آن‌ها زبان يا گويش يک زبان مجزا هستند، يا حتي اگر هنوز زبان‌هاي متعلق به آن شعبه وجود داشته باشند که هنوز کشف نشده و توضيح داده شوند.

منشأ خانواده زبان چيني تبتي با تحقيقات جديد مشخص شد

زبان چيني تبتي شامل زبان‌هاي ادبي اوليه مانند چيني، تبتي و برمه‌اي است و بيش از 400 زبان مدرن در چين، هند، برمه و نپال وجود دارد.

اين يکي از متنوع‌ترين خانواده‌هاي زبان در جهان است که توسط 1.4 ميليارد گوينده صحبت مي‌شود. اگرچه اين خانواده‌ي زباني از ابتداي قرن نوزدهم مورد مطالعه قرار گرفته ‌است، اما دانش محققان در مورد منشا اين زبان‌ها هنوز به شدت محدود است.

براساس يک مطالعه فيلوژنتيکي از 50 زبان باستاني و مدرن Sino-Tibetan، دانشمندان نتيجه گرفتند که زبان چيني تبتي از ميان کشاورزان واقع در شمال چين و حدود 7200 سال پيش، سرچشمه گرفته ‌است.

در طول 10000 سال گذشته، دو خانواده‌ي بزرگ زبان دنيا ظهور کردند، يکي در غرب و ديگري در شرق اوراسيا. در کنار هم، اين خانواده‌ها تقريباً 60 درصد از جمعيت جهان را تشکيل مي‌دهند: هندي-اروپايي (3.2 ميليارد سخنگو) و چيني-تبتي (1.4 ميليارد سخنگو)

خانواده سينو-تبتي از حدود 500 زبان در گستره‌ي جغرافيايي وسيعي، از ساحل غربي اقيانوس آرام تا نپال، هند و پاکستان سخن مي‌گويند. سخنگويان اين زبان‌ها نقش مهمي را در دوران ماقبل تاريخ بشر ايفا کردند و باعث ايجاد فرهنگ‌هاي پيشرفته در چين، تبت، برمه و نپال شدند. با اين حال، در حالي که باستان شناسان، فيلوژنتيست‌ها و زبان‌شناسان به شدت در مورد ريشه‌هاي خانواده‌ي زبان‌هاي هندي-اروپايي بحث کرده‌اند، تشکيل زبان‌هاي سينو-تبتي پيش از اين توجه کمي را به خود جلب کرده‌ است.

بانک اطلاعاتي از کلمات کليدي 50 زبان سينو-تبتي

به منظور روشن کردن تاريخچه پيچيده اين زبان‌ها، محققان يک پايگاه‌ داده لغوي حاوي واژگان کليدي را از 50 زبان سينو- تبتي تشکيل دادند. اين پايگاه‌ داده شامل زبان‌هاي باستاني است که 1000 سال پيش از آن‌ها صحبت مي‌شود، مانند چيني قديمي، برمه و تبتي و همچنين زبان‌هاي مدرن که توسط کار ميداني مستند شده‌اند.

با استفاده از روش‌هاي محاسباتي قدرتمند فيلوژنتيک، محتمل‌ترين روابط بين اين زبان‌ها استنباط شده و سپس تخمين زده شده که اين زبان حدود 7200 سال پيش پديد آمده است.

براي برطرف کردن مسيرهاي پيچيده تکامل زبان‌هاي سينو-تبتي، نويسندگان به کلمات مرتبط با توصيف خانه‌هاي خود پرداختند، زيرا ممکن است چگونگي گسترش دانش کشاورزي در منطقه را نشان دهند. اين تجزيه و تحليل کشاورزي حاکي از منشا خانواده سينو-تبتي در جوامع چيني شمالي است.

تاريخچه‌ي زبان چيني تبتي

به نظر مي‌رسد که سرزمين Proto-Sino-Tibetan جايي در فلات هيماليايي باشد که رودخانه‌هاي بزرگ شرق و جنوب شرقي آسيا منبع آن‌ها هستند و حدود 4000 سال قبل از ميلاد بوده باشد.

درباره زبانشناسي سينو-تبت

زمينه زبان‌شناسي چيني تبتي تنها حدود 50 سال قدمت دارد، و تنها در 25 سال گذشته، يک موضوع پر رونق از پرس‌و‌جو بوده ‌است. محققان از اواسط قرن نوزدهم در تلاش بودند چيني‌ها را در يک زمينه ژنتيکي گسترده تر آزمايش کنند، از آنجا که روابط بين چيني‌ها و تبتي‌ها از يک سو و تبت و برمه از سوي ديگر آشکار شد، به نظر مي‌رسد که اصطلاح سينو-تبت ابتدا توسط (R. Shafer (1939-41 استفاده شده است، که آن را به عنوان يک ذخيره زباني سه‌جانبه متشکل از چيني، Tibeto – Burman و تاي تصور مي‌کرد.

براي مطالعه بيشتر بر روي اين لينک کليک کنيد. 

اجزاي زبان چيني

مولفه‌‌ي چيني

با هر معيار (تعداد سخنران، قدمت تاريخ مکتوب مستند، اهميت فرهنگي، تاثير بر زبان‌هاي ديگر)چيني به عنوان يکي از مهم‌ترين زبان‌ها در جهان شناخته مي‌شود. با اين حال ماهيت غير الفبايي سيستم نوشتاري چيني مشکلات منحصر به فردي براي زبانشناس تاريخي ايجاد کرده‌است که سعي دارد آواشناسي مراحل اوليه زبان را بازسازي کند يا ارتباط ژنتيکي بين زبان‌هاي چيني و ديگر ايجاد کند.

مولفه‌ي Tibeto – Burman

مؤلفه‌ي اصلي Sino-Tibetan، شاخه‌اي با زبان‌هاي منفرد بسيار متنوع و بسيار متمايز است که Tibeto-Burman نام دارد. وجود خانواده Tibeto-Burman در اوايل دهه 1850 مطرح شد متخصصان بريتانيايي و مديران مستعمراتي در هند و برمه شروع به مطالعه برخي از ده‌ها زبان “قبيله‌اي” منطقه کردند که به نظر ژنتيکي مربوط به دو زبان ادبي بزرگ، تبتي و برمه‌اي است.

بخش عمده‌اي از اين داده‌هاي اوليه توسط مديران استعمار يا مبلغين که سال‌ها در بين افرادي که زبان‌هايشان را مطالعه مي‌کردند جمع‌آوري شده است، و تعدادي از دستور زبان‌ها و فرهنگ لغاتي که توليد کردند داراي ارزش ماندگاري است. بوميان آموزش ديده که وقت خود را صرف تلاش در فرهنگ لغات و کلمات کليدي مي‌کردند، نتايج را در يک نسخه خطي چند جلدي به نام زبان شناسي سينو-تبت منتشر کردند.

زبان‌هاي تبتو-برمن و زير گروه آن‌ها

تعداد سخنگو‌هاي تبتو-برمن 56 ميليون نفر است، و پرجمعيت‌ترين زبان آن، برمه‌اي است که 22 ميليون سخنگو دارد، در حالي که تعداد سخنگو‌هاي تايلندي (45.5 ميليون) و ويتنامي (55.4 ميليون) در دهه‌هاي اخير به سرعت افزايش يافته است.

با تمام اين موارد، بهترين تخمين اين است که خانواده‌ي Tibeto-Burman داراي حداقل 250 زبان مجزا است. براي حدود نيمي از زبان‌ها، آمار دقيق جمعيت موجود نيست و خيلي از آن‌ها ممکن است در خطر نابودي قرار بگيرند.

زير گروه‌هاي تبتو-برمن

Kamarupan

Qiangic

Himalayish

Kachinic

Lolo-Burmese

Karenic

با توجه به اين منبع مي توان گفت بيش از 400 زبان که امروزه درباره‌ي آنها صحبت مي‌شود ممکن است از شمال چين سرچشمه گرفته باشند.

اگرچه زبان‌هاي چيني، تبت و برمه کاملاً متفاوت از يکديگر هستند، اما همه‌ي آن‌ها از يک زبان اجدادي مشترک مشتق شده‌اند. تجزيه و تحليل جديد نشان مي‌دهد که اين زبان باستاني در شمال چين پديد آمده و با کشاورزي در جنوب و غرب گسترش يافته است.

ماندارين، کانتوني، تبتي و حدود 400 زبان ديگر همگي به دليل منشأ مشترک آنها به گروهي به نام زبان‌هاي سينو-تبت تعلق دارند. اين زبان‌ها توسط 20 درصد از جمعيت جهان صحبت مي‌شوند. 

اگرچه هنوز معلوم نيست چه زماني در مورد زبان اول باستان صحبت شده است، اما حدود 6000 سال پيش به دو شاخه اصلي تقسيم شد. يکي از طرف جنوب، و ديگري به تبت و جنوب آسيا گسترش يافت. اين جدول زماني با گسترش کشاورزي در آسياي باستان همسو است. مي‌توان نتيجه گرفت که جمعيت چيني و تبتي احتمالاً در جنوب غربي چين به همراه اين زبان سرچشمه گرفته است.

منبع: بنياد چين